Béton brut

Ska
⌜ Życie ⌟

2008-07-06

(Nie wiem czemu nigdy nie blogowałem o czymś, co jest tak ważne w moim życiu)

Not everybody can do the twist, but everybody can do the Ska

Czym jest Ska? Gdybym miał odpowiedzieć jednym zdaniem napisałbym, że to gatunek muzyki, który narodził się na Jamajce w latach pięćdziesiątych. Na szczęście nie muszę posługiwać się aż takim skrótem i mogę pozwolić sobie na opisanie tej wspaniałej muzyki.

Pierwsze nagrania Ska powstały w legendarnym Studio One znajdującym się w Kingston. Po chwili taneczna gorączka zawładnęła jamajskimi soundsystami — karaibska wyspa miała swój pierwszy muzyczny styl. U korzeni gatunku leży czarne rytmy: calipso, blues, jazz oraz R&B.

Skąd nazwa? Jedną z teorii mówi, że nazwa wzięła się od dzwięku gitary — znaku firmowego — który brzmi właśnie jak ‘ska-ska-ska’. Prócz gitary rytmicznej w standardowym instrumentarium zespołów grających znajduje się sekcja dęta (trąbka, saksofon, puzon), perskusja, gitara prowadząca, bas, a rzadziej organy ([Hammond](http://en.wikipedia.org/wiki/Hammond_organ, harmonijka ustna, skrzypce i inne instrumenty perkusyjne (kongo).

Czas mijał, nadeszły lata sześćdziesiąte. Wielka Brytania przeżywała falę imigracyjną — młodzi Jamajczycy szukali lepszego życia, zabierając ze sobą rodziny i muzykę.

Media: Gun of Navarone, African Roots Dub, In the Mood For Ska.

2 Tone

Lata sześćdziesiąte kojarzą nam się dość łatwo. Hippisi, narkotyki, The Doors, Woodstock, wolna miłość i pokój. Dziś może nam się to wydawać nieprawdopodobne, ale byli młodzi ludzie, którym nie odpowiadał brud, tumiwisizm i hedonizm niezrozerwalnie związany z ruchem hippisowskim. Nosili krótkie włosy, koszule, szelki, delikatnie przykrótkie jeansy spod których widać było ciężkie buty, kapelusze porkpie. Pierwsi jamajską kulturę, muzykę i styl ubioru zaadoptowali skinheadzi.

piątki i soboty pracująca młodzież tańczyła do upadłego przy dźwiękach Ska, które wymieszało się z punk rockiem, dając życie drugiej fali. Główną wytwórnią wydającą jamajską muzkę było 2 Tone Records. Dwa kolory, jak kolory ludzi na parkiecie. Ska połączyło czarnych i białych w zabawie. Od tego czasu symbolem gatunku jest czarno-biała szachownica. 1 Wiem, że gdy napiszę o czarnych skinheadach, to pewnie mi nie uwierzycie, ale tak — skinheadzi byli czarni.

Skinheadzi wyznawali proste zasady: żadnej polityki, duma z tego, kim jesteś, piwo, muzyka i piłka nożna. Większość ludzi nazywających się dziś skinheadami nie ma nic wspólnego z oryginalnym ruchem. Gdyby powiedzieć im, że pierwi skini byli czarni mogliby zejść na zawał. Wróćmy jednak do muzyki.

Media: Sally Brown, Skinhead, A Message To You, Rudie, Our House, One Step Benoyd, Guns of Brixton, Rudie Can’t Fail.

Szybciej, więcej, głośniej

W latach osiemdziesiątych Ska przeskoczyło znów ocean by zainspirować amerykańskich muzyków. Tak narodziła się trzecia fala jamajskiego uderzenia. Trochę słodsza, trochę prostrza, głośniejsza. Jednym słowem: amerykańska. W trzeciej fali subtelne brzmienie Ska zdominował punk rock, dlatego też często o mówimy o ska punku czy ska core. Amerykanie nie przejęli też specjalnie kultury rudeboys.

Media: Oi To the World, Monkey Man, She Has a Girlfriend Now, I Wasn’t Going To Call You Anyway, Last Night, Spam, Come On Eileen.

Świat?

Każda z trzech fal podmywała świat. Mocniej lub lżej, w bardziej jazzowym lub punkowym wydaniu. Każdy z krajów ma swojego reprezentanta nurtu, że wymienię choćby: St-Petersburg Ska Jazz Review ([Too Good To Be True](http://youtube.com/watch?v=v3dpG0Ty0wQ z Rosji, The Busters ([Ruder Than Rude](http://youtube.com/watch?v=yEE5aFoZnYM, Ska-P ([Sexo y Religion](http://youtube.com/watch?v=hB9xcmu9GtU z Hiszpanii, Polemic ([Do Ska](http://youtube.com/watch?v=_SQPIAg04qM ze Słowacji, The Sketchers ([Secretary](http://youtube.com/watch?v=oQ4_OUZJKZw z Holandii, Tokio Ska Paradise Orchestra ([Skaravan](http://youtube.com/watch?v=SsjBv6aZHL0 i Ore Ska Band ([Tsumesaki](http://www.dailymotion.com/relevance/search/ore%2Bska/video/x256y1_ore-ska-band-tsumesaki_music. Taką listę mógłby ciągnąć bardzo długo. Dam Wam się jednak pobawić wyszukiwarką YouTube i odkryć coś na własną rękę. (można mnie podpytywać na Blipie;-)

Kto ty jesteś? Polak mały. Słuchasz Ska? No, dzień cały

Polacy nie gęsi i swoje Ska mają. Pierwsza płyta z tymi jamajskimi dźwiękami została nagrana przez… no, zgadnijcie? Ja też nie mogłem uwierzyć — Alibabki. Stało się to w 1964 roku. O ile muzyka mi się zgadzała, to nigdy nie mogłem zrozumieć, kto pisał im teksty. “Wash Wash Wash Jamaica Ska” brzmi niesamowicie zabawnie. “Echo Ska” jest już dużo lepsza, bajdziej swingująca no i ma tekst. ;-) Wszyscy wiemy jak wyglądała przez lata Polska. Ska funkcjonowało więc poza krwioobiegiem kultury. W tle grały sobie różne zespoły posługujące się tą stylistyką, czy nawet wprost odwołujące się do rytmów od których rudeboy’om podskakują kapelusze, ale na nowo do świadomości ludzi (a raczej do podświadomości, bo jak dziś komuś o tym opowiadam, to patrzy na mnie jak na wariata (to jak z czarnymi skinami był Big Cyc.

Big Cyc? Z czym?!

Makumba-Makumba-Makumba-ska!

Tak, tak. To była głupawa piosenka, którą wszyscy nucili i przy której wszyscy się bawili. W jednym z wywiadów Skiba powiedział, że chciał zagrać na nosie naszym “skinheadom” i nagrać muzykę o czarnym studencie używając muzyki, o której czarnych korzeniach dawno udało im się zapomnieć. Jeżeli chcecie posłuchać Cycowych interpretacji gatunku, to polecam zapoznać się z płytą “Wszyscy święci”, którą to Big Cyc nagrał po powrocie z USA, gdzie nasiąkneli strasznie gatunkiem (w tamtych czasach nawet na koncertach występowali w koszulkach zespołów Ska z USA, m.in. The Toasters). Za każdym razem gdy zaczynają grać na koncertach cover starego jamajskiego przeboju “Rudie Getting Married” — “Rudy się żeni” — nie potrafię się powstrzymać od uśmechu.

No, ale Big Cyc nie jest “reprezentantem gatunku” i pewnie wiele osób krzywo się na mnie popatrzy, ze to, że ich w ogóle wymieniłem.

Kto gra Ska w Polsce? W 2000 roku na to pytanie potrafiłbym wymienić kilka kapel. Dziś scena odmieniła się na tyle, że nie nadążam kupować płyt, a ludzie kwitują moje zdziwienie stwierdzeniem — “Jeszcze nie słyszałeś? Pfft”.

Głównym propagatorem gatunku (oraz innych, leżących obok, takich jak street punk, Oi!, rockabilly, psychobilly) w Polsce jest wydawnictwo JimmyJazz Records (pozdrawiam!), które prócz wydawania i nagrywania płyt początkujących i już dojrzałych zespołów wydaje gazetkę Garaż, w której obok tekstów o naszej ulubionej muzyce znajdziemy płytkę z nowościami, które niedługo pojawią się w ofercie. Gazetkę można bez problemu nabyć lub przejrzeć w Empiku.

Oto moja prywatna lista polskich zespołów, które warto przesłuchać: Vespa (To Miasto), Skampararas ([Za Reggae i Ska](http://youtube.com/watch?v=3nLSudWxwzA, Skankan ([Człowieku, Człowieku](http://youtube.com/watch?v=7JlaQm2YDTI, The Konopians ([Ska](http://youtube.com/watch?v=nwlBZVLXnxM, Skapoint ([Pressure Drop](http://youtube.com/watch?v=zbR5IpNdkwc, Cała Góra Barwników ([24 godziny](http://youtube.com/watch?v=Op8NEX_bCiM, Koniec Świata ([Atomowe Czarne Chmury](http://youtube.com/watch?v=znyLwAGRYOw, Bibi Ribozon & Banditos ([Swingujące Banany](http://youtube.com/watch?v=T684USFnz_Y, Ziggie Piggie ([Rudie Rudyboy](http://youtube.com/watch?v=RMlzhOjZ5TA, Horrorshow ([Jesteśmy z Sosnowca](http://youtube.com/watch?v=WIVkbQSWM44.

Wiele rockowo-punkowych kapel sięga do podobnych brzmień (Pidżama Porno - Ezoteryczny Poznań, T.Love - SOS Ska, Blade Loki - Psy i koty

Szybko podsumowując…

nie myślałem, że pisanie o Ska przyjdzie mi z taką trudnością. Mam nadzieję, że YouTubeowe linki pozwolą choć trochę zapoznać się z gatunkiem. Jamajska muzyka naładowana jest radością, uderzeniem które nie pozwala usiedzieć na miejscu, bije w rytmie serca i pozwala mi przeżyć kolejny dzień bez zabijania masy debili. Muzyka jest życiem, przeżyj je radośnie — słuchaj Ska!

  1. którą podjebali emo-gnoje
QR for Ska